Szanowni Państwo,
zdumiewa mnie maniera jednego z najpopularniejszych i najbardziej doświadczonych komentatorów sportowych w naszej telewizji. Chyba w każdej transmisji używa zwrotu X minut poza nami, gdy informuje, ile czasu gry już upłynęło. Zawsze wydawało mi się, że przyimek poza albo dotyczy położenia w przestrzeni, albo jest wyrazem bliskoznacznym do oprócz, ale nie ma nic wspólnego z określeniem czasu (wystarczy raczej za nami).
Czy moje przypuszczenia są trafne?

Szanowni Państwo!

Chciałbym spytać, czy poprawna jest forma „dane za+(tutaj miesiąc lub inny odcinek czasu)”. Np. w Polityce znalazłem takie zdanie: „Za czerwiec nie mamy jeszcze danych, ale wyraźnie widać, że od stycznia do maja tego roku na mydło Polacy przeznaczali już znacznie mniej niż rok wcześniej”.

Dane nie powinny być z czerwca albo w czerwcu? Sprawdziłem w wyszukiwarce PWN-u i widzę, że taka forma pojawiała się już co najmniej w latach dziewięćdziesiątych. Szczerze mówiąc, nie mam przeciw jej użyciu żadnego argumentu, jedynie odczucie, że nie jest ona poprawna, że jest jakaś taka nienaturalna.

Z poważaniem

wielki fan poradni

Szanowna Poradnio,
czy poprawne jest używanie przyimka za do określania czasu liczonego od przeszłej chwili? Od chwil, które może sugerować kontekst? Np. za pół godziny liczone od chwili przeszłej, nie od chwili mówienia.
Czy jednak dla takich przypadków powinno używać się przyimka po?
Mówię z kolegą i opisuję jakąś historię mówiąc, od tej chwili za rok wyzdrowiał, czy jednak od tej chwili po roku wyzdrowiał?
Bardzo proszę o odpowiedź.
Pozdrawiam

Kiedyś oczywiste wydawało mi się, że za rzeczownikiem sprawozdanie, w momencie gdy chcemy określić, czego dotyczyło sprawozdanie, należy umieścić wyrażenie przyimkowe z przyimkiem z. Ostatnio przekonałam się jednak, że w pewnych przypadkach używa się wyłącznie przyimka za: sprawozdanie za rok/miesiąc/kwartał/okres. Nie spotkałam się z wersją sprawozdanie z roku/miesiąca/…. Popularność popularnością, ja jednak wciąż mam wątpliwości, czy takie wyrażenia są poprawne.

Czy istnieje określenie czasu jako za dwa dni kalendarzowo, nie ma słowa kalendarzowo w słowniku i jak to rozumieć? Czy można mówić za dwa dni i myśleć o dniach kalendarzowo, nie dzień jako 24 h, bo jeśli mówię właśnie tak to jak to rozumieć kalendarzowo czy dobowo jako 2x 24h?

Czy podawanie godziny jako za pięć dwunasta jest poprawne?
Jeśli może nie być całych pięciu minut, bo już minuta trwa. Godzina nie będzie za pięć minut, tylko za mniej.

Pozdrawiam

Przeczytałem w Poradni następujące pytanie: „Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach”.
Zdziwiło mnie określenie wyrażenia za zaliczeniem jako potencjalnie niepoprawnego rusycyzmu. Wydaje mi się bowiem, że rosyjski odpowiednik brzmi nałożennym płatieżom. Pan Mirosław Bańko w swojej odpowiedzi nie odniósł się do pochodzenia wspomnianego wyrażenia – czy mogę prosić o dodatkowy komentarz w tej sprawie?
Przy okazji chciałbym zapytać, czy i inne wyrażenia z przyimkiem za są uważane za rusycyzmy? Dotychczas wydawało mi się, że jest wręcz przeciwnie, a polskiemu za odpowiada najczęściej rosyjskie po. W języku ukraińskim analogiczne do polskich konstrukcje z za uważa się za całkowicie poprawne i rodzime, w przeciwieństwie do konstrukcji z po, traktowanych jak rusycyzmy – np. ros. po sogłasiju – ukr. za zhodoju (niepoprawnie: po zhodi) – pol. za zgodą; ros. po priedjawleniju – ukr. za predjawlenniam (niepoprawnie: po predjawlenni) – pol. za okazaniem.
Pozdrawiam
Łukasz Starzak

Szanowni Państwo,
czy w zdaniu Zauroczyła nawet jakiegoś bułgarskiego artystę, od dwudziestu lat mieszkającego w Pradze, piła z nim wino, mówiła po bułgarsku i paliła jednego papierosa po drugim można napisać jednego papierosa za drugim, czy byłby to błąd?

Chciałabym się dowiedzieć, jak poprawnie napisać słowami od roku 2000 oraz od roku 2001. Która z podanych form jest poprawna: od roku dwa tysiące czy od roku dwutysięcznego; od roku dwa tysiące pierwszego czy od roku dwutysięcznego pierwszego?

Bardzo proszę o wyjaśnienie, jak należy rozumieć zasady urzędowe, o których wspomniano w tekście dostępnym na Państwa stronie, pod adresem https://sjp.pwn.pl/zasady/341-87-5-Kropka-w-pisowni-dat;629747.html. W całej korespondencji wychodzącej z mojej spółki posługujemy się konwencją zapisu daty 0000-00-00 (rok-miesiąc-dzień), czy jest to błędne?